Słońce — źródło życia na planecie. Jego promienie dają niezbędne światło i ciepło. Jednak promieniowanie ultrafioletowe słońca jest szkodliwe dla wszystkich żywych istot. Aby znaleźć kompromis między dobroczynnymi i szkodliwymi właściwościami Słońca, meteorolodzy obliczają indeks promieniowania ultrafioletowego, który charakteryzuje stopień jego niebezpieczeństwa.
Czym jest promieniowanie UV Słońca
Promieniowanie ultrafioletowe Słońca ma szeroki zakres i jest podzielone na trzy obszary, z których dwa docierają do Ziemi.
-
UV-A. Zakres promieniowania długofalowego
315-400 nm
Promienie prawie swobodnie przechodzą przez wszystkie «bariery» atmosferyczne i docierają do Ziemi.
-
UV-B. Zakres promieniowania średniofalowego
280–315 nm
Promienie absorbowane są przez warstwę ozonową, dwutlenek węgla i parę wodną o 90 %.
-
UV-C. Zakres promieniowania krótkofalowego
100–280 nm
Najbardziej niebezpieczny obszar. Całkowicie pochłonięty przez ozon stratosferyczny, nie docierający do Ziemi.
Im więcej ozonu, chmur i aerozoli w atmosferze, tym mniej niszczące jest Słońce. Jednak te zbawienne czynniki mają wysoką naturalną zmienność. Roczne maksimum ozonu stratosferycznego występuje wiosną, a minimum — jesienią. Zachmurzenie — jest jedną z najbardziej niestabilnych charakterystyk pogodowych. Zawartość dwutlenku węgla również zmienia się cały czas.
Przy jakich wartościach indeksu UV istnieje niebezpieczeństwo
Indeks UV daje oszacowanie wielkości promieniowania UV Słońca na powierzchni Ziemi. Wartości indeksu UV wahają się od bezpiecznego 0 do ekstremalnego 11+.
-
0 – 2
Niski
-
3 – 5
Umiarkowany
-
6 – 7
Wysoki
-
8 – 10
Bardzo wysoki
-
11+
Ekstremalny
W średnich szerokościach geograficznych indeks UV zbliża się do niebezpiecznych wartości (6–7) tylko na maksymalnej wysokości Słońca nad horyzontem (występuje pod koniec czerwca — na początku lipca). W ciągu roku indeks UV na równiku osiąga 9...11+ punktów.
Czym korzystne jest Słońce
W małych dawkach promieniowanie UV Słońca jest niezbędne. Promienie słoneczne syntetyzują niezbędną dla naszego zdrowia melaninę, serotoninę, witaminę D, zapobiegają krzywicy.
Melanina tworzy osobliwy rodzaj ochronnej bariery dla komórek skóry przed szkodliwym działaniem słońca. Z tego powodu nasza skóra ciemnieje i staje się bardziej elastyczna.
Hormon szczęścia serotonina wpływa na nasze zdrowie: poprawia nastrój i zwiększa ogólną witalność.
Witamina D wzmacnia układ odpornościowy, stabilizuje ciśnienie krwi i pełni funkcje przeciwikrzywicze.
Czym niebezpieczne jest Słońce
Podczas opalania, ważne jest, aby zrozumieć, że granica między korzystnym i szkodliwym słońcem jest bardzo cienka. Nadmierne opalanie zawsze graniczy z oparzeniem. Promieniowanie ultrafioletowe uszkadza DNA w komórkach skóry.
System ochronny organizmu nie radzi sobie z tak agresywnym efektem. Zmniejsza odporność, uszkadza siatkówkę oczu, powoduje starzenie się skóry i może prowadzić do raka.
Ultrafiolet niszczy łańcuch DNA
Jak słońce wpływa na ludzi
Podatność na promieniowanie UV zależy od rodzaju skóry. Ludzie rasy europejskiej są najbardziej wrażliwi na Słońce — ochrona jest wymagana dla nich już przy indeksie 3, a indeks 6 jest uważany za niebezpieczny.
W tym samym czasie dla Indonezyjczyków i Afroamerykanów próg ten wynosi odpowiednio 6 i 8.
Kto jest najbardziej dotknięty słońcem
-
Ludzie z jasną
karnacją
-
Ludzie z dużą ilością
pieprzyków
-
Dzieci
-
Mieszkańcy średnich szerokości geograficznych podczas wczasów na południu
-
Miłośnicy zimowego
wędkarstwa
-
Narciarze i wspinacze
-
Ludzie z historią raka skóry w rodzinie
W jakiej pogodzie słońce jest bardziej niebezpieczne
Fakt, że słońce jest niebezpieczne tylko przy gorącej i czystej pogodzie, jest powszechnym błędem. Możesz spalić się w chłodną pogodę.
Pokrywa chmurowa, bez względu na to, jak gęsta jest, nie redukuje ilości światła UV do zera. W średnich szerokościach geograficznych zachmurzenie znacznie zmniejsza ryzyko oparzenia się, czego nie można powiedzieć o tradycyjnych miejscach opalania na plaży. Na przykład w tropikach, jeśli w słoneczną pogodę można spalić się w ciągu 30 minut, to w pochmurną pogodę — w ciągu kilka godzin.
Jak chronić się przed Słońcem
Aby chronić się przed szkodliwymi promieniami, przestrzegaj prostych zasad:
-
Mniej używaj Słońca w południe
-
Noś jasne ubrania, w tym kapelusze z szerokim rondem
-
Używaj kremów z dużym filtrem
-
Noś okulary
przeciwsłoneczne
-
Na plaży bądź więcej w cieniu
Który krem przeciwsłoneczny wybrać
Kremy przeciwsłoneczne różnią się stopniem ochrony przed słońcem, która jest oznaczona od 2 do 50+. Liczby wskazują odsetek promieniowania słonecznego, które pokonuje ochronę kremu i dociera do skóry.
Na przykład, przy nakładaniu kremu z filtrem SPF 15 tylko 1/15 (lub 7 %) promieni UV pokona powłokę ochronną. W przypadku kremu SPF 50 tylko 1/50 lub 2 % wpływa na skórę.
Krem przeciwsłoneczny tworzy warstwę odbijającą na ciele. Ważne jest jednak, aby zrozumieć, że żaden krem nie może odbijać 100 % ultrafioletu.
Do codziennego użytku, gdy czas pod słońcem nie przekracza pół godziny, krem z filtrem SPF 15 jest całkiem odpowiedni. Do opalania na plaży lepiej jest wziąć SPF 30 lub więcej. Jednak dla osób o jasnej karnacji zaleca się stosowanie kremu SPF 50+.
Jak stosować krem z filtrem przeciwsłonecznym
Krem należy nakładać równomiernie na całą odsłoniętą skórę, w tym na twarz, uszy i szyję. Jeśli planujesz opalać się wystarczająco długo, krem należy nakładać dwa razy: za 30 minut przed wyjściem i dodatkowo przed wyjściem na plażę.
Określ wymaganą objętość do zastosowania w instrukcji kremu.
Jak stosować krem przeciwsłoneczny podczas kąpieli
Krem przeciwsłoneczny należy stosować za każdym razem po kąpieli. Woda zmywa warstwę ochronną i, odbijając promienie słoneczne, zwiększa dawkę otrzymanego ultrafioletu. Tak więc podczas pływania zwiększa się ryzyko oparzenia słonecznego. Jednak ze względu na efekt chłodzenia możesz nie odczuć oparzenia.
Obfite pocenie się i wycieranie ręcznikiem — także jest powodem do powtórnej ochrony.
Należy pamiętać, że na plaży, nawet pod parasolem, cień nie zapewnia pełnej ochrony. Piasek, woda, a nawet trawa odbijają do 20 % promieni UV, zwiększając ich wpływ na skórę.
Jak chronić oczy
Światło słoneczne odbijające się od wody śniegu lub piasku może spowodować bolesne oparzenie siatkówki. Aby chronić oczy, używaj okularów przeciwsłonecznych z filtrem UV.
Niebezpieczeństwo dla narciarzy i wspinaczy
W górach atmosferyczny «filtr» jest cieńszy. Na każde 100 metrów wysokości indeks UV wzrasta o 5%.
Śnieg odbija do 85 % promieni ultrafioletowych. Ponadto do 80 % promieniowania ultrafioletowego odbijanego przez pokrywę śnieżną ponownie odbijają chmury.
Tak więc w górach słońce jest najbardziej niebezpieczne. Chroń twarz, podbródek i uszy nawet w pochmurną pogodę.
Jak radzić sobie z oparzeniami słonecznymi, jeśli jesteś poparzony
-
Przetrzy ciało wilgotną gąbką, aby zmoczyć oparzenie
-
Posmaruj poparzone miejsce kremen na oparzenia
-
Gdy wzrośnie temperatura, skonsultuj się z lekarzem, który może Ci zalecić przyjmowanie leków przeciwgorączkowych
-
Jeśli oparzenie jest silne (skóra nabrzmiewa i pojawiają się pęcherze), zasięgnij porady lekarza
